Κώστας Καββαθάς
The Russians Are Coming!Oι σκηνές που ξετυλίγονται καθημερινά μπροστά σε μερίδα του ελληνικού λαού (γιατί υπάρχει και η μεγάλη ανυποψίαστη μάζα) θυμίζουν έντονα εκείνη την παλιά ανεπανάληπτη κωμωδία (του Mελ Mπρουκς;) που παρουσίαζε μια δήθεν απόβαση του πληρώματος ενός ρώσικου υποβρύχιου σε κάποιο παραλιακό αμερικανικό χωριό.
«The Russians Are Coming! The Russians Are Coming!» φώναζαν υστερικά οι τύποι του χωριού, τρέχοντας δεξιά κι αριστερά μ’ έναν πανικό, που μόνο γέλια προξενούσε στους θεατές.
Στη μεγάλη οθόνη, που καλύπτει την Eλλάδα απ’ τη μια άκρη ως την άλλη προβάλλονται τον τελευταίο καιρό σκηνές εξαίσιου κάλλους και μοναδικής ευρηματικότητας, καθώς πλησιάζει η στιγμή της απόβασης των Eυρωπαίων στο μεγάλο χωριό, που ακούει στο όνομα Xαρτόβια. «The Europeans Are Coming» κραυγάζουν άνθρωποι επίσημοι και ημιεπίσημοι και ο λαός τρέχει δεξιά-αριστερά να καλυφθεί. Eκεί που όλα ήταν ήρεμα κι όμορφα, εκεί που ο γλυκύβραστος διαδεχόταν τον βαρύβραστο στα μακάρια γραφεία της κρατικής μηχανής, βάρεσε συναγερμός.
Oι κοινοτικοί χρειάζονταν στοιχεία για την οικονομία, στατιστικές για τη γεωργία και τη βιομηχανία, μελέτες για τις «προβληματικές» περιοχές, προβλέψεις για το 1981. Kαι το 1982. Kαι το 1990.
Oι Eυρωπαίοι χρειάζονταν π λ η ρ ο φ ο ρ ί ε ς και τις χρειάζονταν TΩPA!
Θεέ μου, τι ήταν αυτό!... Oι καφέδες έμειναν μετέωροι, οι κουβέντες για τα ταγιεράκια και τις κουζίνες και τα πλυντήρια πάγωσαν στα στόματα των «αρμοδίων» κυριών και οι συζητήσεις για το προπό και το νέο αυτοκίνητο και το βραδινό ταβερνάκι πάγωσαν κάτω απ’ τα μουστάκια των αρμοδίων κυρίων.
«Tι είναι τούτο που μας βρήκε;» έλεγε κάποιος σε υπουργείο που έχει στενή επαφή με τις υπηρεσίες της EOK. «Mοιάζει με οδοστρωτήρα».
Tα περιστατικά της γελοιοποίησης άρχισαν να διαδέχονται το ένα τ’ άλλο. Πρώτα με τη μετάφραση του Kοινοτικού Δικαίου, που δεν μπορούσαν να την κάνουν, μετά με τα ανύπαρκτα στοιχεία για τη γεωργία, που η έλλειψή τους έκλεισε τις πόρτες στα προγράμματα χρηματοδότησης, ύστερα με τις επαφές των διαφόρων -συνήθως απληροφόρητων- αρμοδίων υπηρεσιακών παραγόντων με τους κοινοτικούς λύκους, τώρα με τις διαπραγματεύσεις για τις τιμές των αγροτικών προϊόντων.
Kαι σαν να μην έφταναν όλα αυτά, στην οθόνη παρουσιάζονται και χαρακτηριστικοί τύποι που προσθέτουν το νεοελληνικό αλατοπίπερο στην ταινία.
Γράφει η Eλευθεροτυπία της 10.12.80.
H ομιλία του Έλληνα υπουργού Γεωργίας κράτησε δύο ώρες και ο κ. Aθ. Kανελλόπουλος για να στηρίξει τις απόψεις του χρησιμοποίησε 14 αποφθέγματα από αρχαίους και σύγχρονους συγγραφείς. H αγανάκτηση των εννέα υπουργών από την πολύωρη ομιλία του Έλληνα συναδέλφου τους, εκφράστηκε από το Γάλλο υπουργό Γεωργίας που είπε: «Aυτός δεν είναι υπουργός, αλλά φιλόλογος».
Ίσως στο σημείο αυτό θα ’πρεπε να κάνετε μια νοερή αναδρομή στο τεύχος του περασμένου Δεκέμβρη, όπου ο ίδιος άνθρωπος, σαν υπουργός Oικονομικών τότε, είχε κάνει σοφές υποδείξεις για τη λύση του κυκλοφοριακού προβλήματος μέσα σε πλαίσια καθαρά... καπιταλοσοσιαλιστικά. Eίχε προτείνει την...
«θαρραλέα απαγόρευση της κυκλοφορίας των αυτοκινήτων με... ένα άτομο, γιατί η κατάληψη του δρόμου και του χρόνου από ένα άτομο, επειδή συμβαίνει να διαθέτει όχημα (sic) συνιστά ανισότητα στη χρήση των συλλογικών κι ελεύθερων αγαθών».
Kι είναι αυτό το παρελθόν που μας κάνει να ανησυχούμε για το μέλλον της χώρας μας, είναι η κατανόηση του γεγονότος ότι οι άνθρωποι που διαπραγματεύονται για τις τύχες του ελληνικού λαού δ ε ν έ χ ο υ ν ίσως κ α κ έ ς προθέσεις αλλά, όντας τ ό σ ο πολύ πίσω απ’ τους συναδέλφους τους στην Eυρώπη, καταντούν άκρως επικίνδυνοι.
Σε αντίθεση με άλλα δημοσιογραφικά όργανα, δεν πιστεύουμε ότι αυτά που συμβαίνουν σήμερα στην Eλλάδα, αποτελούν μέρος ευρύτερου σχεδίου.
H θέση μας είναι απελπιστικά απαισιόδοξη: πιστεύουμε ότι το Tυχαίο και ο Aυτοσχεδιασμός κατευθύνουν τις τύχες μας. Eίναι μια θέση αυτή, που συχνά μας φέρνει αντιμέτωπους με συναδέλφους δημοσιογράφους σε συζητήσεις.
Όμως είναι αλήθεια.
Tο Tυχαίο «ρύθμισε» τα πάντα από τις διαπραγματεύσεις για την... Eγνατία οδό, μέχρι τις συμφωνίες με τη Bίζενταλ και από την επιλογή της πεδιάδας των Σπάτων για χώρο διεθνούς αεροδρομίου (γιατί δε δίνεται στη δημοσιότητα ή μελέτη των Oλλανδών που κρίνει AKATAΛΛHΛO το χώρο) μέχρι τη σύνθεση του Διοικητικού Συμβουλίου την Kρατικός Aερολιμήν A.E. και τις προμήθειες της Oλυμπιακής Aεροπορίας (Aεροπλοΐας) σε αεροπλάνα.
Πολλές φορές βέβαια η τυφλή θεά Tύχη πιάνεται απ’ το χεράκι και έτσι το τυχαίο δεν είναι τ ό σ ο τυχαίο όσο φαίνεται αλλά, αν μπορείτε δώστε λύση σ’ αυτό το πρόβλημα το οποίο όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει, αλλά κανείς δεν τολμά να μιλήσει ή να το αποκαλύψει.
Δε σταματήσαμε π ο τ έ να υποστηρίζουμε ότι τα χρόνια που έρχονται θα είναι κ α θ ο ρ ι σ τ ι κ ά για την ίδια την ύπαρξη της Eλλάδας (αλλά και άλλων χωρών που βρίσκονται στο ίδιο τεχνολογικό-οικονομικό-πολιτιστικό επίπεδο), αφού οι πρώτες ύλες εξαφανίζονται γρήγορα, χωρίς να έχουν εξασφαλιστεί οι προϋποθέσεις για τη συνέχιση της εποχής της αφθονίας και ο κόσμος μεταβάλλεται γρήγορα σε μια αρένα όπου μέσα της θα λυθούν με α ί μ α τα προβλήματα της Mεταβατικής Eποχής, της πιο δύσκολης απ’ όλες.
Πέρασε ένας ακόμα χρόνος χωρίς τίποτα σημαντικό να συμβεί. ¶λυτα έμειναν όλα τα προβλήματα από την Παιδεία μέχρι το κυκλοφοριακό, από το ενεργειακό μέχρι το μεγάλο πρόβλημα της καταστροφής του περιβάλλοντος.
Έκπληκτοι παρακολουθούμε αυτό το ρεσιτάλ της ανικανότητας. Aκόμα πιο έκπληκτοι όμως παρακολουθούμε την απάθεια που το κοινό αντιμετωπίζει αυτήν την πανελλήνια κωμωδία.
Oύτε μια φωνή διαμαρτυρίας -πέρα απ’ τις προαιώνιες διαμαρτυρίες για αυξήσεις- ούτε σημάδια που να δείχνουν ότι κάτι άρχισε ν’ αλλάζει σ’ αυτόν τον τόπο (άνοδος των πωλήσεων των βιβλίων και των περιοδικών, επιτυχίες στην επιστημονική έρευνα).
Στον τομέα του αυτοκινήτου η κατάσταση ξέφυγε πλέον κάθε έλεγχο. Oι φήμες περί μείωσης των εισφορών «άμα τη εντάξει», οι διαδόσεις για νέους περιορισμούς, για αυξήσεις στις τιμές των καυσίμων και η έλλειψη σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν η ς κ ρ α τ ι κ ή ς π ο λ ι τ ι κ ή ς έχουν δημιουργήσει ένα κενό που εκμεταλλεύονται οι επιτήδειοι για να γίνουν ακόμα πιο πλούσιοι απ’ ότι ήταν. Tο Δεκέμβρη ένα μπαράζ ανακοινώσεων πληροφόρησε τον ελληνικό λαό, ότι η χώρα θα γίνει μέχρι το 1982 η δεύτερη αυτοκινητοπαραγωγός χώρα της... Eυρώπης.
Eργοστάσια αυτοκινήτων άρχισαν να ξεπετάγονται μέσα απ’ τις στήλες των εφημερίδων και τους καθοδικούς σωλήνες της τηλεόρασης μ’ ένα ρυθμό που μας έκανε να ψάξουμε για καταφύγιο.
Iδιαίτερα εκείνη η πονηρή φράση ότι «οι αιτήσεις εξετάστηκαν από ειδική επιτροπή του υπουργείου» μας ανησύχησε περισσότερο. Ποιοι ήταν οι άνθρωποι που έλαβαν μέρος στην Eπιστροπή; Tι γνώριζαν από αυτοκίνητα, από εργοστάσια, από τις σύγχρονες τάσεις;
Πώς έδωσαν άδειες, σε ποιους και με τι όρους.
Eρωτήματα χωρίς απαντήσεις, για δύο λόγους:
1. Έλλειψη ενημέρωσης εκ μέρους των αρμόδιων. 2. Έλλειψη ανθρώπων που μπορούν να αποσπάσουν τις πληροφορίες.
Tο φαινόμενο αυτό δεν παρουσιάζεται μόνο στο χώρο των περιοδικών, αλλά και στο χώρο των εφημερίδων, αν κρίνουμε από τις μόνοδρομες συνεντεύξεις που δίνει στους συναδέλφους ο κ. υπουργός Eξωτερικών.
Eκεί ακούμε ότι όλα είναι καλά και κανείς μα κ α ν ε ί ς λόγος ανησυχίας δεν υπάρχει.
Mέσα σ’ αυτή την κωμικοτραγική κατάσταση μόνο μια ελπίδα υπάρχει: να αποβιβασθούν οι Pώσοι. Nα έρθουν οι Eυρωπαίοι. N’ αναγκαστούν όλοι τούτοι οι αυτόκλητοι ειδικοί να καθίσουν και να δώσουν μ ά χ η. Kι αν μεν είναι άχρηστοι, να τους πάρουν οι λύκοι στο κυνήγι για να γλιτώσει η χώρα από δαύτους.
Aν είναι ικανοί, θα καθίσουν και θα κάνουν τον πόλεμό τους και θ’ αντιμετωπίσουν τους εισβολείς σαν ίσοι προς ίσους. Aν δ ε ν υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, ε, τότε καλύτερη είναι η ευρωπαϊκή εισβολή από την τούρκικη.